Dear Friend Benyam Tilahun fondly Recalling the unique circumstance under which he met and become friends with Dr. Tebabu Tessema Wubetu.

ጥበቡን ሳስታውሰው

ጥበቡ ውበቱን የማወቀው ሱዳን በስደት በቆየንበት ወቅት ነበር። ጥበቡ የሚያኮራ ጓደኛ፣ አስተዋይና ጥሩ መካሪ፣ ትእግስተኛ፣ ሁሉን በእኩልነት የሚያይ  እና ለሙያው ታማኝ የነበር። የጥበቡን ከዚህ ዓለም በሞት መለየትን መቀበል ካቃታቸው ግለሰቦች አንዱ ነኝ።  በብዙ ጎኑ ለሰው እየተጨነቀ በተለይም እኔ ማድረግ ያለብኝን የጤና ክትትትል ሳይረሳ በተገናኘንና በተደዋወልን ቁጥር ሲያስታውስና ሲጠይቀኝ ሳይ የማስታወስ ችሎታው በጣም ይገርመኝ ነበር።

እንታገልበት የነበረው ድርጅታችን ችግር ገጥሞት አማራጭ በጠፋበት ወቅት ሁላችንም ወደ ሱዳን ተሰደን ነበርና በዚያን  ወቅት ገዳሪፍ ላይ ጥበቡን ተዋወኩት።  በነበርንበት የስደተኞች መጠለያ  ችግር የነበራቸው ብቻ ሳይሆን የጤና  ችግር የሚያሰቃያቸው ብዙ ስደተኞች ገዳሪፍ ነበሩ።  የጥበቡን የህክምና ባለሙያነት በትግል ሜዳ እያለን የሚአውቁ  ግለሰቦች አሁንም እንደድሮው የሱን እርዳታ ይጠይቁ ነበር።

የህክምና መሳሪያ ያልያዘ ሰው ማለት ወታደር ሆኖ ጠመንጃ እንደሌለው ግለሰብ አይነት ነውና ጥበቡ በጅጉ እውቀት እያለው እውቀቱን አለመጠቀሙ ያስቆጨው ነበር። እንዳጋጣሚ ሆኖ ገዳሪፍ የነበርነውን ስደተኞች ቡድን ይረዳ የነበረው (SCC) ሱዳን ካውንስል ኦፍ ቸርች ተራድኦ ድርጅት በወቅቱ የሕክምና ባለሙያዎች እጥረት ስለነበረ ለጥበቡ የሥራ እድል ተፈጠረለት። ጥበቡ ሥራ በመቀጠሩ  ሳይሆን በሙያው የጤና ችግርተኞችን ለመርዳት እድል በማግኘቱ በጣም ተደሰተ። ይህንንም በተደጋጋሚ ሲናገር ሰምቼዋለሁ።

ዛሬ የስደት ኑሯችንን እንዴት እንገፋ እንደ ነበር ላወጋችሁ ስላልተነሳሁ በዚያ ላይ ጊዜዬን ማጥፋት አልፈልግም።  ግን በወቅቱ ስላጋጠሙኝና ስላስተዋልኳቸው የጥበቡ  በጎ ተግባራት  ላጫውታችሁ እንጂ። በጊዜው ብዙ የኤርትራ ስደተኞች ወደ ሱዳን ገብተው ስለነበር አዲስ የስደተኞች መጠለያ ተሰርቶ ነበርና ኤርትራውያንን  ብቻቸውን አስፍረዋቸው ነበር። ይህ በአብሮሃም የተከፈተው መጠለያ ካምፕ ት/ቤትና የጤና ጣቢያም ነበረው። የጤና ጣቢያውን ለማንቀሳቀስ  የሜዲካል ዶክተር ይፈልጉ ነበርና ጥበቡ በዶክተርነቱ  ተቀጠረ።

ጥበቡ ከስፍራው ሲደርስ በወቅቱ ጣቢያውን ያስተዳድሩ የነበሩት ኤርትራውያን  ጥበቡን ተቃውመው አማርኛ ተናጋሪ ዶክተር አይሾምብንም ብለው ሰላማዊ ሰልፍ አድርገው UNHCR ቢሮ በመሄድ ተቃውሟቸውን አሰሙ። በካምፑ ውስጥ የነበረው የ UNHCR  ወኪል ከተሰላፊዎቹ መካከል ተመራጮች ወደ ገዳሪፍ እንዲሄዱና አቤቱታቸውን እንዲያሰሙ  አደረገ። ተወካዮቹ ገዳሪፍ ያለው የ UNHCR  መስሪያ ቤት ድረስ በመሄድ አቤቱታቸውን አቀረቡ። የ UNHCR  ባለስልጣንም ተወካዮቹን “እናንተ ማን ያስተዳድር የሚለውን መምረጥ አትችሉም” ብሎ መለሳቸው። በዚህም ምክንያት ጥበቡ ስራውን ተረክቦ ማገልገሉን ቀጠለ። ባጭር ጊዜ ውስጥም ብዙ የኤርትራ ስደተኞች የህክምና አገልግሎት በአጥጋቢ ሁኔታ ማግኘት በመቻላቸው እና ደከመኝ የማይል ዶክተር ስላገኙ ከተለያየ የስደተኞች ካምፕና አቅራቢያ ከሚገኙ ከተሞች ብዙ በሽተኞች በየቀኑ ይመጡ ነበር። በተጨማሪም ሱዳናውያን ሁሉ የሚመርጡት ክሊኒክ ሆነ።

አንድ ወር እንደሰራ ካምፑ ውስጥ የአስተዳደር ሰራተኛ ሆኖ የሚሰራው ኤርትራዊ  የጀብሃ ታጋይ የነበረ ጥበቡ እንዳይመጣብን ብሎ ሲያስተበበር ከነበሩት ግለሰብ አንዱ  ሚስቱ ምጥ ይዟት ስትጨነቅ ሲያይ ምርጫ ስላልነበረው ወደ ጥበቡ እርዳታ ፍለጋ መጣ። ግለሰቡ በእኩለ ሌሊት ጥበቡ መኖሪያ ድረስ በመሄድ  ባለቤቱ ምጥ ላይ መሆኗን እርዳታም እንደምትፈልግ ነገረው። ጥበቡ ግለሰቡ ይቃወመው የነበር መሆኑን ቢያውቅም፣ ምንም አይነት ማመንታት ሳያሳይ ወደ በሽተኛዋ ቤቱ አመራ።  እናም ያ ይቃወመው የነበረውን ግለሰብ ባለቤት በሰላም አዋለዳት ። በማግስቱ ከስራ በኋላ ጥበቡ ወደ አዋለዳት ሴት ቤት ጎራ ብሎ እንዴት እንደዋለች ሲጠይቅ ልጅቷ እያለቀሰች እንደዋለች ነገሩት። ሕፃኗን ሲመረምራት ሆዷ ተነፍቶ ሽንት መሽናት እንዳልቻለች ተገነዘበ። በምርመራ ሲያጣራ ሕፃኗ የሽንት መሽነዋ በልፋጭ መሰል ነገር እንደተዘጋና መሽናት እንዳልቻለች ተረዳ። በዚያ ያልተሟላ የህክምና መሳሪያ በሌለበት አስቸጋሪ ሁኔታ ሕፃኗን መሽኒዋን የዘጋውን ልፍጭ ስጋ በመቀስ ቆርጦ ማስተንፈስ አማራጭ ያልነበረው በመሆኑ በወቅቱ ጉድ የተባለውን ቀዶ ጥገና አካሂዶ ህፃኗን ክስቃይ አዳናት። በመቀጠልም ገዳሪፍ ያለውን አለቃውን በመደወል በአስቸኳይ መኪና እንዲላክለት አድርጎ በሽተኛዋ ህፃን ለተከታታይ ህክምና ወደ ገዳሪፍ ሆስፒታል እንድትሄድ አደረገ። በወቅቱ በሽተኛዋን ከወላጆቿ ጋር ወደ ገዳሪፍ እንዳመጣ የተላኩት ሹፌር እኔ ነበርኩና የነበረውን የሰውንም ሆነ የወላጆችን ደስታ በቅርብ የተመለከትኩት ጉዳይ ነው።

ጥበቡ በክሊኒኩ ውስጥ በጣም ተወዳጅ ከመሆኑ የተነስ ስደተኞች ብቻ ሳይሆኑ የሃገሩ ሰዎችም ወደ ክሊኒኩ በመሄድ የህክምና እርዳታ መጠየቅ ጀምረው ነበር። ጥበቡ አራት ወር በክሊኒኩ እንደሰራ ኡምሳቃጣ የሚባል ሌላ የስደተኞች የጤና ጣቢያ ተከፈተ። ይህ ደግሞ ለኤርትራዊም ሆነ ለኢትዮጵያ ስደተኞች አገልግሎት የሚሰጥ ትልቅ ክሊኒክ ነበር። ገዳሪፍ የነበረው ሱዳናዊ የ UNHCR ዳሬክተርም ቀደም ሲል በጥበቡ ላይ የነበረውን ተቃውሞ በማስታወስ ጥበቡ አዲስ ወደተከፈተው ትልቅ የጤና ጣቢያ  እንደሚዛወር ነገረው። ይህንን የሰሙ አሁን ይስራበት የነበረው ጣቢያ ተጠቃሚ የሆኑ ኤርትራውያን ባለፈው አይመጣብንም እንዳላሉ ሁሉ ዛሬ ደግሞ አይሄድብንም ብለው ታላቅ ሰላማዊ ሰልፍ አካሄዱ። ጥበቡ በአራት  ወር ውስጥ ይህንን አይነት ለውጥ ማምጣት የቻለው ስራውን እና የፖለቲካ አመለካከቱን ለይቶ የሚያውቅ ግለሰብ ስለነበር ነው።

ጥበቡ ሁል ጊዜ አብረውት ለሚሰሩ የሚናገረው ነገር  “በሽተኛ በሽታው እንጂ ማንነቱ አይጠየቅም” የሚል ነበር። እስከዛሬ ድረስ በዚያ ቀውጢ ወቅት በጥበቡ የህክምና  አገልግሎት የተደረገላቸው ግለሰቦች ትልቅነቱን ማውሳት ብቻ ሳይሆን በድርጊቱ የብዙዎችን አመለካከት እንደቀየር እርግጠኛ ሆኖ መናገር ይቻላል። ጥሩ ሰው አይበርክትም እንደሚባለው ጥበቡም ብዙ ያሰበውን ሳይጨርስ የተለመውን ሳያሳካ፣ የጡረታ እድሜውን እንደ ጀመረ፣ ወደ ዘላለማዊ ቤቱ አቀና። አምላክ በአጽደ ገነት እንዲያኖረው እየጸለይኩ፣ ለቤተሰብ በድጋሜ መጽናናትን እና ብርታትን ልመኝ። ጥበቡን መርሳት ከባድ ነው። እሱን መተካት ግን  ህልም ነው።

ብንያም ጥላሁን

ሲያትል ዋሽንግቶን።